De geschilderde supercars van Brigitt zijn mooier dan de foto’s

Reuvers geschilderde weergave van een Ferrari GTO, pontificaal opgehangen in haar woonkamer annex atelier in Nijmegen, neemt de visuele perceptie flink in de maling. De geraffineerde reflecties in de vloeiende carrosserielijn doen je in eerste instantie denken dat je naar een uitvergrote studiofoto kijkt, maar dan blijkt – bij nadere bestudering in close-up – dat je wel degelijk oog in oog staat met een geschilderd kunstwerk. 

“De expressieve kracht zit in de minutieuze uitwerking van de verschillende details en texturen: hoe moeilijker het materiaal is om levensecht na te schilderen, hoe beter”, zegt Brigitt Reuver, terwijl ze in opperste concentratie met een flinterdun penseel de complexe gelaagde lichtval op de spaakwielen van een Jaguar E-Type inkleurt. “De wielen bewaar ik meestal voor het laatst. Spaakwielen kosten wat dat betreft de meeste tijd. Per spaak moet je het licht, de schaduw en de reflectie er laagje voor laagje op aanbrengen, echt monnikenwerk. Maar juist daardoor zijn hyperrealistische schilderijen ook zo fascinerend om naar te kijken. Het dwingt je als toeschouwer om beter te kijken, de definitieve opvoeding van het oog. Je kijkt van veraf en dan van dichtbij, héél dichtbij, en weer helemaal opnieuw. Je wordt als het ware uitgenodigd om al die schitterende details te absorberen. Het werk is daardoor niet alleen een kopie, maar het creëert een heel eigen werkelijkheid”, aldus de jonge schilderes wier creatieve talent de voorbije jaren bepaald niet onopgemerkt bleef. Masters of Lxry in de RAI, het Concours d’Élegance, de gala-avond van Interclassics Maastricht, een filmpremière in het Louwman-museum, de Masters in Zandvoort, een Ferrari-presentatie bij Kroymans in Hilversum… Er zijn maar weinig auto-gerelateerde topevenementen waar Brigitt Reuver niét met haar schildersezel heeft gestaan. Haar agenda is ook voor de  rest van dit jaar al grotendeels gevuld met exposities en demonstraties in binnen- en buitenland. Ook de verkoop van haar ‒ in opdracht geschilderde ‒ autoschilderijen loopt opmerkelijk goed. 

Begon met een 911 Turbo S Cabriolet

“Mijn eerste grote kunstwerk op canvas bleek meteen een schot in de roos te zijn: een Porsche 911 Turbo S Cabriolet, geschilderd op een fijn linnen doek in de nazomer van 2016. Dat schilderij mocht ik meteen exposeren bij het Porsche Classic in Enter. Daar kwamen zo veel laaiend enthousiaste reacties op dat ik vanaf dat moment besloot om mijn hart te volgen. Dit was wat ik al die tijd had gezocht, maar nooit had gevonden. Ik ben zelf heel visueel ingesteld en auto’s kunnen je echt betoveren wat dat betreft. Achter elke auto zit een verhaal en dat is precies wat ik wil overbrengen op doek. En wanneer ze de kans hebben om te worden geportretteerd, kunnen ze ook nog eens ontzettend goed stilstaan.” 

De prijs van zo’n kunstwerk? Dat gebeurt in overleg met de klant, maar de doeken lopen al snel in de duizenden euro’s. De complete voltooiing van een schilderij neemt minimaal een maand in beslag. “Schilderen is soms een verdomd eenzaam bestaan, maar het is wel iets waar ik me intens gelukkig bij voel. En waar ik ook andere mensen gelukkig mee kan maken. Dat gevoel van voldoening werkt natuurlijk in twee richtingen. Ik ben heel zeker van de kwaliteit van mijn werk, anders zou ik er niet zo enthousiast mee in het publiek treden. Ik werk met vuur en passie aan mijn autoschilderijen en lever pas werk af wanneer het 100 procent goed is. Dat andere mensen voldoening krijgen als ze zo’n schilderij in hun woonkamer hebben hangen, is uiteindelijk mijn grootste ambitie. Waarom maak je in godsnaam kunst? En waarom koopt iemand het? Omdat het iets losmaakt. Het geeft een ervaring die veel dieper gaat dan alleen maar de visuele prikkel. Dat gevoel maakt dat ik hier elke dag neuriënd en glimlachend sta te schilderen.” 

Onbestemde schilderkunst

Het hyperrealisme ‒ de schilderstijl die Brigitt Reuver hanteert ‒ ontstaat in het Amerika van de late jaren 60. De nieuwe stroming is een reactie op de heersende trend van abstracte en conceptuele kunst. In het kielzog van de pop art belichten of bekritiseren de hyperrealisten de Amerikaanse consumptiemaatschappij. Beide stromingen grijpen naar onderwerpen en technieken van de massamedia. Hyperrealisten onderscheiden zich echter door hun uiterst verfijnde techniek. Zo schilderen ze de meest diverse alledaagse onderwerpen: heel veel glimmende Amerikaanse auto’s en motoren, jukeboxen, neon-verlichte diners, maar ook stadsgezichten, felgekleurd kinderspeelgoed en de pijnlijk gedetailleerde weergave van een winkeletalage. 

Een hyperrealistisch schilderij is het resultaat van een lang en ingewikkeld technisch proces. Waarnemen, kijken, fotograferen, selecteren en schilderen. Het is deze route van steeds vijf stappen die iedere kunstenaar in dit genre bewandelt. Voor elk schilderij vormt de gefotografeerde werkelijkheid de bron, alvorens verf en penselen eraan te pas komen. Reuver: “Ook ik werk met een vaste fotograaf, die precies weet wat voor lichtpalet ik zoek voor de auto die ik moet schilderen. En waar hij met zijn studiolampen die mooi glimmende reflecties moet accentueren. De controverse die het hyperrealisme nog steeds oproept, is ergens ook logisch omdat deze kunst nog altijd tussen twee werelden zweeft. Hyperrealisme is enerzijds een hommage aan het fotografisch beeld, anderzijds probeert het dat te overtreffen. Ik schilder niet gewoon foto’s na, maar gebruik die als hulpmiddel voor bedachte composities. Om dezelfde reden schilder ik nooit mensen bij de auto. Die leiden alleen maar af van datgene waar het in essentie om gaat.” 

Figuratieve ankers

Als autodidact maakte Brigitt Reuver zich de fotorealistische schildertechnieken eigen door alle vindbare internet-tutorials over dit onderwerp maandenlang na te pluizen. Van hedendaagse reality-kunstenaars, maar ook alle leerzaamheden van de grootmeesters uit de vroege beginperiode kent ze inmiddels door en door. “Alleen de gebruikte materialen en hulpmiddelen zijn anders. Waar de eerste generatie van analoge fotofilm naar olieverf ging, gaat de jongste generatie veelal van digitale pixel naar acryl. Olieverf stond er vroeger om bekend dat het veel meer pigment bevatte en qua kleur veel dieper was, maar dat is al lang niet meer het geval. De belangrijkste reden waarom ik met acryl werk, is de snelle droogtijd: daardoor kun je veel sneller werken. Maar het bepalen van de juiste kleur blijft lastig. Daarom schilder ik ook nooit moeilijke kleuronderdelen op evenementen. Vaak sta je in zo’n hal te werken onder de groene kleurzweem van tl-licht, of nog erger: zo’n gedimde blacklight-verlichting op de wat luxueuzere evenementen. Waardoor je eigenlijk nooit goed kan inschatten of de gemengde verfkleur daadwerkelijk ook klopt. Maar zelfs in mijn eigen atelier – waar ik speciale lampen heb geïnstalleerd met de juiste kleurtemperatuur – ga ik nog regelmatig de mist in met het creëren van de juiste kleursamenstellingen. Het luistert ook allemaal heel nauw. Het felle Ferrari-rood van de GTO is een totaal ander rood dan de originele lakkleur van de Aston Martin Vanquish Zagato Volante ernaast. Na veel experimenteren weet ik nu ongeveer welke kleurcodes ik moet gebruiken, maar zelfs dat is geen exacte wetenschap.” 

Het eindeloze schetsen, de constante zoektocht naar een natuurlijke balans tussen functionaliteit, structuur en design… Eigenlijk kun je stellen dat de basis van haar hyperrealistische kunst heel veel raakvlakken heeft met het reguliere proces van automotive design.

‘Misschien autodesigner moeten worden’

“Misschien ben ik wel een fantastische carrière misgelopen als autodesigner”, klinkt het enigszins verbaasd. “Eerlijk gezegd heb ik daar nooit over nagedacht, ik heb het zelfs niet overwogen. Maar de verwantschap is er ontegenzeggelijk. In beide gevallen ligt de esthetische meetlat heel hoog. Als kunstenaar heb je toch ook een driedimensionaal cadcam-design in je hoofd en op basis daarvan zet je een aantal figuratieve ankers neer. De artistieke opbouw van al mijn werken wordt grotendeels bepaald door de vormgeving van de auto. Waar ik de eerste verfaccenten aanbreng, ligt eraan waar de focus van het design het sterkst wordt geaccentueerd. Dat verschilt van model tot model en bepaalt ook het perspectief van waaruit ik de auto in beeld breng. In deze tak van sport moet alles tot op de millimeter kloppen. Ik merk het meteen als de verhoudingen niet juist zijn. Ooit zat ik aan een schets te werken die maar niet wilde lukken. Ik wist honderd procent zeker dat ik er faliekant naast zat, maar kreeg de fout niet boven water. Na twee dagen gefrustreerd ploeteren heb ik de verfroller gepakt en roetsj… weg schilderij. Uiteindelijk bleek het om een berekeningsfout van een paar millimeter te gaan.”  

Glamourland, maar wel altijd lege toiletten

Vrouwelijke schilders blijven zwaar onderbelicht in de media. In de klassieke autowereld vormen ze helemaal een curiosum. Passie voor auto’s blijft toch hoofdzakelijk een mannending. “Toen ik de eerste keer werd uitgenodigd voor een live-demonstratie was ik doodnerveus. Wat moet ik aantrekken? En vooral: wat moet ik al die oldtimerspecialisten gaan vertellen als ze ingewikkelde vragen beginnen te stellen? Want ik wist helemaal niets van klassieke auto’s, noch van de techniek en nog minder van de historie. Stond ik daar een beetje onwennig op hoge hakken en gekleed in een veel te mooie jurk mijn ding te doen. Die ongemakkelijke pose heb ik heel snel vaarwel gezegd. Zelfs tussen de duurste auto’s sta ik nu gewoon met mijn besmeurde schilderschort en op legerkistjes te schilderen. Lekker bohémien en helemaal mezelf. Inmiddels kan ik ook al een behoorlijk woordje meepraten als het over klassieke auto’s gaat, want je gaat je natuurlijk wel verdiepen in de materie. Maar ja, die generatiekloof kun je natuurlijk niet wegpoetsen. Je staat daar wel als jonge vrouw tussen euh… niet meer zo jonge mannen te schilderen. Het is inderdaad een totaal andere wereld waar ik ben ingestapt, maar dat maakt het juist zo fascinerend. Ik heb nog geen moment spijt gehad dat ik hiervoor heb gekozen. Het grootste verschil met mijn dagelijkse leefomgeving? Wanneer ik met leeftijdsgenoten naar een popconcert ga, staat er meestal een rij van hier tot Tokio bij de vrouwentoiletten. Op de meeste oldtimerbeurzen kan ik zo naar binnen lopen, haha.”

De stroomversnelling van haar schilderscarrière verliep de eerste twee jaar zo voortvarend dat Brigitt Reuver stilaan kon beginnen met dagdromen over een internationale uitbreiding van haar werkterrein, hoewel ze tegelijk met Oost-Nederlandse nuchterheid het succes relativeert dat haar te beurt valt. “Tja, wat een fantastisch mooie glamourwereld, dacht ik onlangs nog bij mezelf toen ik om twee uur ’s nachts moederziel alleen en totaal afgepeigerd op een totaal verlaten parkeerplaats van een nog desolater beursgebouw liep te sjouwen met een paar veel te zware lijsten onder mijn arm. Waarom doe je dat jezelf aan? Niet omdat het lekker makkelijk een stabiel inkomen genereert. Dat doe je omdat je knettergek bent. En tegelijk omdat je dit het allermooiste vindt wat je ooit hebt gedaan.”