Favoriete racewagen uit carrière Firman

De Jordan-Ford EJ13 kan met recht een van de slechtste Formule 1-auto’s worden genoemd die ooit een Grand Prix heeft gewonnen. Het zou een understatement zijn om te suggereren dat de overwinning van Giancarlo Fisichella tijdens de Grand Prix van Brazilië 2003 onverwacht was. Op Minardi na was de gele bolide dat seizoen de langzaamste auto op de grid.

Misschien ten onrechte wordt het jaar van Firman vooral herinnerd vanwege het defect aan de achtervleugel tijdens de training op de Hungaroring, waarbij Firman met 150 km/u tegen de vangrails botste en kort bewusteloos raakte. Hierdoor moest hij twee races missen, terwijl de onbekende Formule 3000-coureur Zsolt Baumgartner hem verving. Er zijn dus genoeg redenen om de EJ13 over het hoofd te zien bij het kiezen van een favoriete auto uit een succesvolle carrière.

En toch kiest Firman niet voor de Dallara-Mugen F396, waarmee hij in 1996 het Britse Formule 3-kampioenschap veroverde, noch voor de Honda NSX waarmee hij in 2007 samen met Daisuke Ito Super GT-kampioen werd. Ook niet voor de Reynard-Mugen 01L, waarmee hij in 2002 de Formule Nippon-titel won en op weg naar de F1 ging. Ondanks het feit dat deze laatste ‘qua rijgedrag en handling waarschijnlijk de beste auto is’, kan de zoon van Van Diemen-oprichter Ralph sr. niet om de Jordan heen. “Het moet de F1-auto zijn, nietwaar?”, zegt Firman retorisch. “Dat moet alles overtreffen.” Firman is duidelijk dat de emoties die horen bij het zijn van een fulltime F1-coureur de EJ13 een speciale status geven. Ook al is het maar voor één seizoen.

“Ook al was de Jordan op dat moment niet de beste, de kans krijgen om een seizoen in F1 te rijden is heel bijzonder”, legt hij uit. “Die technologie staat zo ver boven alles. Het waren zeer lichte, krachtige, wendbare auto’s met veel downforce, zeker in die tijd.” Deze woorden werden echter zelden gebruikt in verband met de EJ13. Na de overstap van Honda-fabrieksmotoren naar Cosworth V10-klantenmotoren, zakte Jordan van de zesde plaats in het 2002 constructeurskampioenschap naar P9 in 2003.

Het gebrek aan aerodynamische ontwikkeling was echter waarschijnlijk een grotere factor dan de verandering van krachtbron. De financiën waren krap, waardoor de auto er in de seizoensfinale op Suzuka er nauwelijks anders uit zag dan in race 1 in Melbourne. Firman geeft toe dat het gebrek aan grip zijn belangrijkste kenmerk was. “Het was eigenlijk verschrikkelijk, ik had overal onvoorspelbare overstuur! Ik voelde me er nooit zelfverzekerd of comfortabel in.” De auto werd nerveus bij het ingaan van alle bochten, en als kers op de taart werd het indrukken van de rem niet goed geregistreerd in de data.

Het past wel in het verhaal van Firman’s seizoen, dat misschien het best wordt samengevat door zijn ellende op Interlagos. Tijdens de derde race van het seizoen werd Firman in ronde 18 het slachtoffer van een defecte ophanging. Hij startte vanuit de pitstraat en stopte een ronde later dan Fisichella om brandstof bij te tanken. Firman reed in de slipstream van zijn teamgenoot toen zijn rechtervoorwielophanging bezweek. Met een beetje geluk ontweek zijn oncontroleerbare auto Fisichella voordat hij tegen de Toyota van Olivier Panis botste. Firman gelooft dat hij in Brazilië had kunnen winnen of minimaal op het podium had kunnen eindigen, omdat hij dezelfde strategie volgde als zijn winnende teamgenoot. Hij beschouwt het als het grootste verlies van zijn racecarrière, en dat er die dag een hoop meer in had gezeten.

Firman’s voortijdige defect aan de ophanging op Interlagos voorkwam gelukkig dat zijn teamgenoot, direct voor hem, werd weggevaagd, waarbij Panis de pechvogel werd.

Foto door: James Moy

“Dat had mijn carrière in F1 kunnen veranderen”, zegt de Brit. “Ik wilde dat ik nog een jaar had gehad, want er zijn heel wat mensen waar ik tegen heb geracet in andere formules die ik heb verslagen en die daarna een lange carrière hebben gehad. Het zou mooi zijn geweest als ik die kans had gekregen.”

Firmans laatste optreden in de EJ13 was in december in Jerez, een paar weken nadat hij een spectaculaire demonstratie had gegeven op het Macau Guia Circuit. Hoewel er niets op het spel stond, was de winnaar van de Grand Prix van Macau in 1996 vastbesloten om alles te geven.  Hij herinnert zich het als ‘een geweldige ervaring’, ook al reed hij dat weekend maar een paar rondjes. “Ik denk dat we maar zes of zeven rondjes hebben gereden, maar het was erg leuk om daar te racen”, vertelt de Britse oud-coureur. “Iedereen was het meest bang voor de haarspeldbocht… We gingen er gewoon heen, zetten een high-downforcepakket op de auto en gingen er vol voor.”

Maar typisch voor Firman’s jaar verliep niet alles volgens plan. Hij herinnert zich dat hij bijna een dure fout maakte, die werd veroorzaakt door de lokale drankverkoper. “Ik spinde in die bocht, maar kwam ermee weg”, grinnikt Firman. “Er stond een man koude drankjes te verkopen naast het circuit. We deden de demo aan het einde van de dag, nadat iedereen had gereden. Hij moet dus al zijn drankjes hebben verkocht, zijn ijsemmer hebben weggegooid, want het water stroomde onder de vangrail door het circuit op. Er ontstond een plas aan het einde van het rechte stuk. Ik reed er doorheen en spinde bij het remmen voor de eerste bocht. Gelukkig stopte ik voor de vangrail en kon ik doorrijden. Dat had heel ongemakkelijk kunnen zijn!”

Een gedenkwaardige knal op de straten van Macau markeerde een soort afscheid

Foto door: Mark Capilitan