Machtsstrijd in F1: Wat volgt na de clash met FIA-president Ben Sulayem

Voor de schermen lijkt het al maanden pais en vree tussen FIA-voorman Mohammed Ben Sulayem en F1 CEO Stefano Domenicali, maar insiders in de paddock weten dat het achter de schermen al een tijd rommelt. Ver van de televisiecamera’s, microfoons en kladblokken loopt de spanning al maanden op. Tot voor kort werd achter gesloten deuren over dergelijke meningsverschillen gepraat en was er geen noodzaak om de vuile was buiten te hangen. Dat is deze week veranderd. Na zijn uitspraken over het prijskaartje van de Formule 1, kreeg Ben Sulayem een boze brief van de F1-organisatie. Een goed ingevoerde bron in de paddock noemt het nu ‘open oorlogsvoering’ tussen de mondiale autosportbond en de commerciële rechtenhouder.

Machtsstrijd

Deze botsing is een grote verandering nadat het de laatste jaren dikke mik was tussen de FIA en de FOM. Het is in het verleden wel anders geweest. Een korte geschiedenisles. In het verleden speelden toenmalig FIA-president Max Mosley en Bernie Ecclestone onder een hoedje om de teams te verdelen en te veroveren. Nu kijken we meer naar een scenario gelijk aan wat zich in de vroege jaren tachtig afspeelde tijdens de beroemde FISA/FOCA-clash. Ecclestone stond toen lijnrecht tegenover FIA-baas Jean-Marie Balestre.

De uitspraken over het vermeende bod van 20 miljard dollar op de sport door een Saudisch investeringsfonds en de zorgen die de FIA daarover heeft, deden de emmer overlopen. Maar in feite heeft Ben Sulayem de boel flink op scherp gezet sinds hij iets meer dan een jaar geleden aantrad als FIA-preses. Het is een sneeuwbaleffect, maar de manier waarop de mondiale autosportbond het afgelopen jaar gehandeld heeft in de Formule 1 is niet altijd even goed gevallen bij Domenicali en de zijnen.

Denk aan de fouten van de FIA tijdens de beruchte 2021 Abu Dhabi GP, het feit dat Ben Sulayem aanvankelijk meer sprintraces in 2023 blokkeerde, ongemak over beslissingen die de wedstrijdleiding nam en de soms onnavolgbare toepassing van regels (na de safety car in Monza en het uitdelen van punten in Japan). Ook is er ongemak over de handelswijze van de FIA-president, die zaken liever persoonlijk aanpakt en afhandelt dan het te doen zoals zijn voorgangers: op een presidentiële manier.

Die persoonlijke betrokkenheid kan een voordeel zijn, maar het heeft in de sport toch vooral tot irritatie geleid. Ben Sulayem sprak in enkele complexe onderwerpen voor zijn beurt terwijl zijn dossierkennis niet op orde was. Voor de schermen kregen we daar mondjesmaat wat van mee. Denk aan de quote in het persbericht van de FIA met de F1-kalender voor 2023, die eruit ging voordat de F1 het wist. Of het pijnlijke moment met Red Bull-teambaas Christian Horner tijdens het FIA-gala, waar de onduidelijke situatie in Japan nog eens de revue passeerde.  

Max Verstappen, Christian Horner, Mohammed Ben Sulayem en Stefano Domenicali tijdens het FIA-gala.

Foto: FIA

Het zijn echter de berichten op het persoonlijke social media-account van Ben Sulayem die de bom hebben doen barsten. Eerst leverde hij kritiek op de weerstand die er is tegen de komst van Andretti in de Formule 1, tot dat moment hadden de huidige F1-teams hun visie op die kwestie grotendeels privé gehouden. Zijn uitspraken over de Saudische interesse in de sport en het prijskaartje van 20 miljard euro, gaan een stap te ver. En die situatie typeert wel waar het ongemak in de paddock zit. Ben Sulayem vond het nodig om een sterk persoonlijk statement te maken in reactie op een verhaal die insiders al naar het rijk der fabelen verwezen en die gerust genegeerd had kunnen worden.

Ook hebben de Saudi’s tot nu toe niet geprobeerd om F1 te kopen, de aanleiding voor het verhaal was een gesprek dat rond de Italiaanse Grand Prix in 2021 plaatsvond over de mogelijkheid om sponsordeals te sluiten. En daar kwamen ze destijds niet uit. Dat uitgerekend dat verhaal nu naar buiten komt met het prijskaartje van 20 miljard dollar, betekent dat het een bewuste poging is om informatie te lekken. Al is nog onduidelijk wie er op dit moment baat bij heeft dat erover gesproken wordt.

Voor de Formule 1-organisatie was het overigens een positieve ontwikkeling. De aandelenprijs van FWONA sprong vrijdag van 59 dollar korte tijd naar 63,60 dollar voordat de prijs rustig weer zakte. Concreet kunnen we daaruit afleiden dat het prijskaartje van 20 miljard dollar helemaal niet zo extreem is, de marktprijs van FWONA zit momenteel rond de 16 miljard dollar.

En de teams?

Terwijl de bekvechterij achter de schermen tussen FIA en FOM nu langzaam verschuift naar het publieke domein, kijken de teams met grote interesse toe. De Formule 1 is sterker dan ooit tevoren met enorme publieke belangstelling en recordinkomsten. Een machtsstrijd in de top van de sport is een vorm van afleiding waar niemand op zit te wachten. Diverse bronnen laten aan Motorsport.com weten dat de wrevel tussen de kopstukken nog niet gezorgd heeft voor een alarmfase over de potentiële schade aan teams of het imago van F1 voor sponsors en fans. Er is (nog) geen impact op de inkomsten en ook als de relatie tussen Ben Sulayem en de FOM compleet op de klippen loopt, blijft de structuur overeind die de FOM nodig heeft om door te gaan met de activiteiten.

Waar teams de grootste verandering verwachten is wellicht achter de schermen bij de FIA, afhankelijk van de kijk die mensen binnen de mondiale autosportbond hebben op de fratsen van Ben Sulayem. De waarschuwing van F1 dat het de FIA ‘aansprakelijk’ zou kunnen stellen voor de geleden schade door de teksten van Ben Sulayem, zal ongetwijfeld tot gefronste wenkbrauwen hebben geleid bij leden van de FIA. Overheidsinstanties zijn vaak niet blij met iets dat de waarde van een bedrijf te veel beïnvloedt. Daar zijn voorbeelden genoeg van.

Verder was de brief van de FOM een fijne herinnering voor de FIA dat het nog niet zo lang geleden akkoord was gegaan dat de bond zich niet zou bemoeien met commerciële kwesties in F1. Dit werd in 2001 afgesproken als gevolg van Europese regelgeving met een statement: “De rol van de FIA wordt beperkt tot die van regulator van de sport, zonder commerciële inmenging. De FIA heeft daardoor geen invloed op de commerciële exploitatie van het Formule 1-kampioenschap.”

FIA-president Mohammed Ben Sulayem wordt geïnterviewd.

Foto: A.S.O.

Meer dan een storm in een glas water

En nu dan? Op de korte termijn wordt het interessant om te zien of Ben Sulayem zijn woord houdt na zijn uitspraken of dat hij zijn strategie aanpast, zijn woorden terugneemt of zelfs zijn excuses gaat aanbieden. Op de lange termijn zal de Formule 1-organisatie zich niet laten gijzelen door de FIA. Deze situatie zal waarschijnlijk vooral zorgen dat de definities, plichten en rechten van de beide organisaties nog duidelijker omschreven gaan worden. De rol van Ben Sulayem zal daarin onder een vergrootglas liggen en de Formule 1 zal vooral garanties willen dat de FIA zich houdt aan de afspraken die begin deze eeuw met de EU gemaakt werden: dat men ver wegblijft van de commerciële kwesties die spelen in de sport.

FIA-president Mohammed Ben Sulayem houdt intussen vol dat hij een goede band heeft met F1-baas Stefano Domenicali. Vorig jaar verklaarde hij dat de twee elkaar om de dag (telefonisch) spreken en recent vertelde hij in Monaco begrip te hebben voor de wijze waarop Domenicali zijn organisatie bestuurt, ook al is dat soms tegen de zin van de FIA.

Ben Sulayem suggereerde bovendien dat de spanningen tussen de FIA en FOM gefabriceerd zouden zijn door de media, maar dat is onjuist gebleken na de stevige brief van F1 aan het adres van de FIA-voorman. Er is een machtsstrijd gaande in de Formule 1 en dat zal de agenda de komende maanden blijven domineren.

Video: Ook bij F1-entree van Andretti: FIA vs F1