Gaat Sauber de boeken in als de ‘beste puntloze F1-auto ooit’?

Als we de huidige vorm van het Formule 1-team van Sauber bekijken, dan heeft het er alle schijn van dat de renstal aan het einde van het seizoen puntloos onderaan het constructeurskampioenschap eindigt. Daarmee zal het voor het eerst sinds 2021 zijn dat een constructeur geen punten haalt, destijds was dat Haas. 

We moeten echter niet vergeten dat de C44 aan het begin van het seizoen een paar keer aardig in de buurt van punten kwam. Valtteri Bottas en Zhou Guanyu hadden in de eerste races zicht op een top-tienklassering, maar na mislukte pitstops waren die kansen verkeken. En waar andere teams stappen wisten te zetten, lukte dat Sauber niet. 

Een mogelijke verklaring is dat Sauber in een overgangsfase zit. Alfa Romeo is weg, Audi komt pas in 2026. Op de achtergrond is Audi weliswaar volop aan het investeren, maar de resultaten van deze en komend seizoen lijken daarbij niet belangrijk. Audi heeft de eigen naam nog niet op de auto staan, dus er is geen reden om geld te steken in de huidige auto. En de huidige grootaandeelhouder, Finn Rausing, doet zijn aandelen van de hand en ziet dus ook weinig heil in het investeren in het team.

Motorsport.com krabde zich achter de oren en dacht, welke auto uit de F1-geschiedenis heeft geen punten gehaald, maar had in principe wel het potentieel? We gebruiken de snelste ronde van elk team per weekend als maatstaf. Zoals verwacht is die snelste ronde vaak de snelste tijd van het team in de kwalificaties.

Sauber C33 (2014)

De eerste auto uit het rijtje is toevalligerwijs ook een Sauber. Het hele seizoen was de auto zeker niet de langzaamste van het veld. Teams als Marussia, Lotus, Caterham en ook Lotus waren langzamer. Lotus had vooral problemen met de balans en een onbetrouwbare motor, maar sleepte wel tien punten in de wacht. Marussia was eigenlijk veel langzamer dan Sauber, maar dankzij een briljante race van Jules Bianchi in Monaco schreef het team twee punten bij. Overigens had Esteban Gutierrez in die race de kans om de nulscore bij Sauber van het bord te halen, want de Mexicaan reed lang op een achtste plek. Hij eindigde echter in de muur in Rascasse, dus weer geen punten.

Een echt serieuze kanshebber voor de titel ‘beste auto zonder punten’ is de C33 niet. De auto was daar niet goed genoeg voor. De wagen was te zwaar en dat zorgde ervoor dat Adrian Sutil overging op twee dagen niet eten om het verschil te maken. En over het seizoen was het maar 0,1 procent sneller dan Lotus. Zo’n kleine marge op een verschrikkelijke auto, dat is reden genoeg om deze bolide niet alsnog erkenning te geven.

ATS D6 (1983)

Winkelhock in de ATS D6. Is dit dan de beste auto zonder punten?

Foto door: Motorsport Images

In 1983 ontwierp de bekende ontwerper Gustav Brunner den ATS D6. Het was best een revolutionair ontwerp, want dit was een van de eerste auto’s met een monocoque van koolstof. Brunner ging echter een stapje verder, hij liet het chassis samenvoegen met het bodywork. De rest van het veld had een chassis en monteerde daarop de losse stukken bodywork. 

Met de krachtige BMW M12/13 achterin was het helemaal geen beroerde auto. Het team onder leiding van Gunther Schmidt had maar een auto afgevaardigd. De Duitser Manfred Winkelhock was de gelukkige om achter het stuur plaats te nemen. Het lukte hem twee keer om in de top-tien te komen, maar dat was destijds niet genoeg voor punten.

Als we de maatstaf er weer bij pakken, dan is ATS er slechter vanaf gekomen dan wat erin zat. Sterker nog, het team was dat jaar volgens onze maatstaf zelfs sneller dan de bekende namen Williams en McLaren. En die werden vierde en vijfde in het constructeurskampioenschap met 38 en 34 punten. 

Het is wel eerlijk om te vermelden dat een goede prestatie in de kwalificatie destijds lang niet voor een goede prestatie in de race zorgde. ATS was namelijk over een ronde sterk, maar was verder zeer onbetrouwbaar. De BMW-krachtbron stond als krachtig bekend, maar had de vervelende neiging om in het zicht van de haven te ploffen. En Winkelhock had net het talent niet om echt unieke prestaties te boeken. In een editie van Autosport uit 1983 werd hij omschreven als “enorm dapper, maar niet een topcoureur”. Met een iets betere teamleiding en een iets betere coureur was er veel meer mogelijk.

Minardi M189 (1990)

Pierluigi Martini vloog in de kwalificatie in Phoenix 1990, maar punten bleven uit

Foto door: Motorsport Images

Minardi staat bekend als het team dat nauwelijks punten scoorde, maar het heeft regelmatig de harten van de autosportliefhebbers gestolen met bijzondere prestaties. In 1988 en 1989 scoorde het team nog, maar in 1990 werd een aardig seizoen niet beloond. Met een relatief stabiele Cosworth DFR achterin was er heel af en toe de kans om wat moois te laten zien. 

Vooral aan het begin van het jaar stond Minardi af en toe er bijzonder heel goed voor. Door sterke prestaties van Pierluigi Martini in de kwalificatie voor de GP’s van Phoenix en Brazilië kon Minardi dat jaar Leyton House, Lotus, Brabham en Arrows volgens onze maatstaf achter zich houden.

Vooral de kwalificatie in Phoenix zal bij de trouwe Minardi-fan op het netvlies gebrand staan. Martini slaagde erin om het onmogelijke te doen en werd tweede. Alleen Gerhard Berger in de McLaren was sneller. Martini viel uiteindelijk net uit de top-zes, wat toen genoeg was voor punten, en werd zevende. Nadien slaagde Martini er nog vijf keer in om in de top-tien te kwalificeren, maar punten werden niet gescoord. 

Is dit dan de beste auto zonder punten? Nee. De topprestatie in Phoenix was vooral te danken aan een enorme uitschieter van Martini. 

BAR 01 (1999) 

Jacques Villeneuve kon in de BAR01 geen punt scoren

Foto door: Rainer W. Schlegelmilch / Motorsport Images

Met veel bombarie stapte BAR in 1999 in F1. Het trok vooral aandacht met het aantrekken van voormalig wereldkampioen Jacques Villeneuve, en vanwege gedoe om de livery. Het team wilde de twee auto’s met een verschillende kleurstelling afvaardigen, maar dat mocht niet. BAR koos er daarom voor om de legendarische rits op de auto aan te brengen en de auto de ene kant de ene kleur en de andere kant de andere kleur mee te geven.

Als we onze maatstaf erbij pakken, dan kan dit zomaar eens de winnaar worden. Over het hele seizoen gezien was dit de zesde auto. Benetton was langzamer, maar ook puntenpakkers Sauber, Prost, Arrows en Minardi komen onder BAR terecht. Sterker, het team was maar 0,2 procent langzamer dan Williams. En Williams haalde met Ralf Schumacher in 1999 nog een podiumplaats.

BAR heeft misschien wel de beste papieren voor de titel ‘beste auto zonder punten’. Het grote probleem was dat hij keer op keer uitviel. De renstal had relatief onervaren personeel. BAR had net de boel van Tyrrell overgenomen, maar dat personeel werd bedankt. In plaats daarvan werden er medewerkers van Reynard aangetrokken. Dat hielp niet. De Supertec-motor die achterin lag, werd niet goed onderhouden en dat zorgde voor veel uitvalbeurten. En de upgrade van de motor die halverwege het jaar werd doorgevoerd maakte de zaken alleen nog maar slechter. Zelfs de onuitputtelijke financiën van de tabakssponsor brachten geen verbetering. 

Wie is de winnaar?

Laten we dan maar de balans opmaken. Als we alles op een rij zetten, dan zijn de BAR01 en de ATS D6 de grootste kanshebber. ATS had weinig geld, maar wel een sterke motor. Betrouwbaarheid en een matige race pace van Winkelhock zorgden voor het puntloze seizoen. En de monocoque van Brunner was zóver zijn tijd vooruit dat men niet begreep wat ze ermee aan moesten. Aan de pace in de kwalificatie lag het niet, want Williams en McLaren regelmatig verslaan levert plusplunten op.

BAR liet een jaar later zien wat er mogelijk was. De Supertec werd ver achterin de schuur opgeborgen en met een Honda-krachtbron werd de slag naar punten wel gemaakt. Nummer een-coureur Jacques Villeneuve én tweede rijder Ricardo Zonta haalden dat jaar wel punten binnen. En dat was goed genoeg voor P5 bij de constructeurs. Een prestatie dat slechts een keer – in 2004 toen het tweede werd achter Ferrari – verbeterd werd.

Na lang wikken en wegen heeft de jury van Motorsport.com besloten dat ATS én BAR winnen!